Cere peyniri, genelde sonbaharda kışa hazırlık olsun diye yapılır. Cerenin yöresel ağızda kelime anlamı “küp” demektir. Cere peyniri yapmak için, öncelikle süt kaynatılır ve mayalandırılır. Mayalanma süreci bittikten sonra süzdürme işlemine geçilir. Peynir süzülerek içerisindeki acı suyu çıkarılır. Sonra peynir küçük parçalar halinde doğranır ve bir süreliğine bekletilmeye alınır. Avanos-Ürgüp yöresinden daha önceden temin edilmiş olan küplerin içine doğranmış haldeki peynirler doldurulur. Küpe peynir doldurma işlemine “Küpe peynir basma” denilmektedir. Küpün içerisine peynir doldurulduktan sonra küpün ağız kısmına üzüm yaprağı konur ve hiç hava almayacak şekilde iyice kapatılır. Küpün içindeki peynir iyi basılmadığı ve ağzı iyi kapatılmadığı zaman peynirin acıdığı ve yenilemeyecek kadar kötü bir durumda olduğu ile karşılaşılabilir.

Sonra tandır evinin bir köşesine ya da kiler olarak kullanılan bir odanın kenarına kum dökülür ve genelde Kızılırmak kumu tercih edilir. Sonra kumun içine el yardımı ile peynir küpü sığacak şekilde bir çukur açılır ve küp, devekuşunun kafasını kuma gömmesi misali ters çevrilerek, ağız kısmı kumun içinde dip kısmı dışarıda kalacak şekilde küp konur. Peynir küpü, kumun içinde yaklaşık 3-5 ay kalır ve kış geldiği zaman açılır.

Yarasın…