8 Ağustos 2015 tarihinde Antalya’da Hakka yürüyen Fikret Otyam, vasiyeti üzerine 9 Ağustos 2015 tarihinde Çilehane’de “İz Bırakan Aydınlar Mezarlığı”nda sırlandı (defnedildi). Fikret Otyam için Hacıbektaş’ta önce Hacı Bektaş Veli Türbesi ve Müzesi’nin 1.avlusunda Alevi-Bektaşi erkanına göre bir tören düzenlendi. Daha sonra Çilehane’de yine Alevi-Bektaşi erkanına göre düzenlenen cenaze töreniyle birlikte “AYDINIMIZ” sonsuzluğa uğurlandı.
“Fikret OTYAM, 16 Ağustos 1996 tarihinde düzenlenen Hacı Bektaş Veli’yi Anma, Kültür ve Sanat Etkinlikleri’nde Hacı Bektaş Veli Dostluk ve Barış Ödülü’ne layık görülmüştür.”
1926’da Aksaray’da dünyaya geldi. Babası asker ve eczacı Vasıf Efendi, annesi Naciye Hanım’dır. Ünlü besteci ve orkestra şefi Nedim Vasıf Otyam ile eczacı ve şair Nusret Kemal Otyam’ın kardeşidir. İlk ve ortaöğrenimini Aksaray’da tamamlayan Otyam’ın lise öğrenimi kesintili olarak Ankara ve Kayseri’de sürdü. Liseden sonra İstanbul’a giderek Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Orta Resim Bölümü’nde öğrenime devam etti, ünlü ressam Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun atölyesinde ders aldı. 1953’te mezun oldu.
Gazeteciliğe 1950 yılında henüz Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nde öğrenci iken Son Saat gazetesinde başladı. Falih Rıfkı Atay’ın çıkardığı Dünya gazetesinde yazar ve Yazı İşleri Müdürü Ali İhsan Göğüş’ün yardımcısı oldu; ardından Ulus gazetesinde çalıştı. 1953’te ilk kez Güneydoğu ve Doğu Anadolu’yu gezen Otyam, gazetecilik yaşamı boyunca Anadolu ve Güneydoğu Anadolu ile ilgili yazdığı röportajlarla tanındı. Bu röportajlarını çok sayıda kitapta topladı. 1977’de dokuma ve fotoğraf sanatçısı Filiz Otyam ile evlendi. Uzun yıllar Cumhuriyet gazetesinde köşe yazarlığı yapan Otyam, Abdi İpekçi cinayetinden sonra kendi hayatının da tehlikede olduğunu düşünerek emekli olmaya karar verdi. Son olarak Aydınlık gazetesinde köşe yazarlığı yaptı. Akdeniz Gazetecilik Vakfı ve Altın Portakal Kültür Sanat Vakfı’nın kurucu üyelerindendir.
Fikret Otyam, Anadolu ve Güneydoğu Anadolu ile ilgili yazdığı röportajlar ile tanındı. Bu röportajlarını çok sayıda kitapta topladı. Röportaj ve fotoğraflarında olduğu gibi tuvallerinde de Anadolu insanını resmetti. Sık sık keçi ve başı örtülü Anadolu kadınlarını figür olarak kullandı. Anadolu kadınlarını iri gözlü, küçük burunlu ve küçük ağızlı olarak betimledi.
Fikret OTYAM, özellikle resim sanatı alanında çok önemli eserler bırakmıştır. Otyam’ın sanatında yerel ve evrensel sanat anlayışı,
biçem unsurlarında dengeli bir biçimde bir araya getirilmiştir. Sanatçının resimlerinde, Anadolu’nun coğrafi özellikleri, Anadolu insanının gündelik yaşamından sahneler, geleneksel kıyafetler, adetler ve görenekler, Anadolu’ya ait halk hikayeleri ve el sanatı ürünleri belgeselci bir tutumla betimlenmiştir. Otyam’ın resimlerinde yerel değerler ve yerelliğe yapılan vurgu öncelikle içerikte baskındır. İkincil olarak da halk sanatının renk seçiminin, figür ve motif uygulamasındaki teknik özelliklerinin yer yer kullanılması yoluyla biçemde karşımıza çıkmaktadır.
“Fikret OTYAM, keçiyi seviyor, sonra kedisini ve diğer her kediyi. Atlar da onun için çok önemli; yeri geliyor beyaz bir atı yeri geliyor siyah bir atı resmediyor. Hatta, onları bir güzelde giydiriyor, süslüyor. Hz. Ali, Hacı Bektaş Veli ve semahlarımız, Atamız onun resimlerinin en önemli temalarını oluşturuyor. Ama onun asıl resmetmek istediği kadın. Tuvallerinde en çok kadınları gösteriyor. Onun kadınlarının; büyük hem de çok büyük kara gözleri var. Hüzünlü kara gözler, resimlerinin her bir tarafına hakimler. Otyam, bu büyük kara gözlerin arkasında; gizli kalmış umudu, onların yaşama tutunmasını anlatıyor. Kadın, kadınımız her acıya, çileye rağmen gözlerini her daim açık tutuyorlar, hiç kapatmıyorlar.”
Sanatçı her yönüyle yerel olan konuyu tuvaline aktarırken onu, öznel estetik değerleri ve Eyüboğlu atölyesinde aldığı batı-doğu, modern-yerel sanat sentezine dayanan sanat eğitimi sonucunda edindiği sanat anlayışıyla ve estetik değerlerle harmanlamıştır. Otyam, renk ve biçim yönünden farklı biçemlere ait özellikleri bir arada kullanmış, modern batı sanatının birçok
akımında uygulandığı üzere figür üzerinde bilinçli olarak biçim bozmalara
gitmiş, perspektif oyunlarına, resim uzamının ve figürlerin üç boyutlu doğacı gerçekçilik yanılsamasının aksine iki boyutluluğa meyleden bir biçimde ele alınmasına baskın biçimde yer vermiştir.
Naif sanat tekniğine uygun olarak yöresel ve geleneksel kıyafetleri içerisindeki figürleri ya da halk el sanatından ödünç alınmış nesneleri, canlı, kontrast, kimi zaman uyumsuz ve dengesiz olabilen renk ve konum ilişkileri içerisinde hayli detaylı bir biçimde betimlemiştir. Bununla beraber sanatçı, insan betimlerinde, ilk bakışta tanınabilen bir imza halini alan tipik göz, burun, ağız ve çene biçimlendirmeleri ya da açık alan resimlerindeki dışavurumcu gökyüzü betimlemeleri ile ön plandaki naif betim dilini harmanlaması gibi üslup özellikleriyle kendi kuşağının ve Eyüboğlu atölyesinin belli açılardan benzersiz, bizzat kendisine özgü bir üslup geliştiren bir temsilcisi olmuştur.
Söyleşi / Gezi Kitapları: Gide Gide 1 – Ha bu diyar (1959), Gide Gide 2 – Doğudan Gezi Notları (1960), Gide Gide 3 – Harran/Hoyrat/Mayın ve Irıp (1961), Uy Babo (1962), Topraksızlar (1963), Hu Dost (1964), Bir Karış Toprak İçin (1965), Oy Fırat Asi Fırat (1966), Korku ve Kaymakam Babo (1968), Can Pazarı, Vay Kurban, Hayvanlar ve İnsanlar (1969), Ne Biçim Amerika, Ne Biçim Rusya (1970), Karasevdam Anadolum (1976), Mayınlı Topraklar Üzerinde (1977), Adı Yemendir (1981), Şu Bizim Gazipaşa ve İsmet Paşalı Yıllar (1984), Harran Koçaklaması (1987), Ey Samandağ Samandağ (1991), Kırk Yıl Önce, Kırk Yıl Sonra (1994), Hu Dost (1995).
Mektupları: Arkadaşım Orhan Kemal ve Mektupları (1975), Pavli Kardeş (1985)
Oyunları: Mayın (1968)
Çocuk Kitapları: Can Arkadaş (1978), Ceylanlar Suya İndi ( 1980), Mayınlar Çiçek Açmaz ( 1983), Ağlama Anam (2000), Kanlı Gömlekler (2000)
Senaristliğini yaptığı film: Toprak (1952)
Ödülleri:
- 1962 Gazeteciler Cemiyeti Basın Şeref Belgesi
- 1980 – 1990 On Yılın Basın Şeref Belgesi
- 1995 Atatürkçü Düşünce Derneği Onur Plaketi
- İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Fotoğraf Enstitüsü Onur Belgesi
- 1996 Hacı Bektaş Veli Dostluk ve Barış Ödülü
- Pir Sultan Abdal Onur Belgesi
- UNESCO AIAP Türkiye Ulusal Komitesi Uluslararası Plastik Sanatlar Derneği Onur Belgesi
- Akdeniz Üniversitesi Onur Belgesi
- Şanlıurfa Kültür Eğitim Sanat Araştırma Vakfı Onur Belgesi
“Hacıbektaş Belediye Başkanlığı tarafından her yıl 9 Ağustos’ta Fikret OTYAM’ı Anma Günü yapılmaktadır. 9 Ağustos hafta içine denk geldiği zamanlarda Anma Günü, aynı gün değil bazen de hafta sonu yapılmaktadır.”
Sanatçının ürettiği eserlerin (resimler-fotoğraflar-kitaplar-yazılar) yayınlandığı web sitesi www.fikretotyam.com
Hacıbektaş’ta 2022 yılında açılan Nilgün&Sırrı Bektaş Müze ve Sanat Evi’ndeki Resim Galerisine Fikret OTYAM adı verilmiştir.