Türbe, Hacı Bektaş Veli Dergahı’nın güney yönünde, Kültür Merkezi’nin arka tarafında Bala mahallesi sınırları içinde yer almaktadır. Bektaş Efendi, hakkında fazla bir bilgi bulunmamakla birlikte halk arasında adı; “Yaralı Bektaş”, “Kesikbaş” olarak ve türbesi de “Kesikbaş’ın Türbesi” isimleriyle bilinmektedir.
Bektaş Efendi, bir rivayete göre İstanbul’da bir süre bulunmuştur. Mensubu olduğu Bektaşi tarikatı için bilinmeyen bir sorundan dolayı başı kesilmiştir. Keramet ehli olduğu söylenen Bektaş Efendi, gerçekte Bektaşi tarikatına bağlı ulu zatlardan birisidir. Türbesinin olması da önemli bir zat olduğunu göstermektedir.
Bektaş Çelebi hakkında şöyle bir bilgi bulunmaktadır: “Müminler dergahı postnişini iken vefat eden İbrahim Mihrabi Baba merhum, Çelebi Cemaleddin Efendi merhumdan naklen “ŞİRİ” mahlaslı şiirlerin Bektaş Çelebi’ye ait bulunduğunu çok defalar söylemiştir. Çelebiler içinde üç Bektaş Çelebi vardır. Bunların birincisi Balım Sultan’ın kardeşi Yusuf Çelebi’nin oğlu olup H.951-988’e kadar çelebilik makamında bulunmuştur ve kabri Hacı Bektaş Tekkesi’nde Kırklar Meydanı’ndadır. İkincisi, Kalender Sultan’ın torunu Resul Bali’nin oğlu olup, 1642’de vefat eden ve Kırklar Meydanı’na defnedilen Bektaş Çelebi’dir. Üçüncüsü, İstanbul’da Merdiven Köyü’ndeki Bektaşi tekkesinde medfun bulunan Hacı Feyzullah Çelebi’nin oğlu Bektaş Çelebi’dir. H. 1175 tarihine kadar çelebilik makamında bulunup tarih-i mezkurda vefat ederek Hacı Bektaş Tekkesi civarında ayrıca bir mahalle defnedilmiş ve üzerine mükellef bir türbe yapılmak suretiyle çelebilik makamına tabi bir zaviye ihdas edilmiştir. Mihrabi Baba merhum, Şiri’nin bu son Bektaş Çelebi olduğunu tasrih etmiştir. Cemalleddin Çelebi Efendi’de bu görüştedir.”
Türbenin mülkiyeti, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne aittir ve 1991 yılında tescil edilmiş bir kültür varlığıdır. Türbenin bakımı ve ziyarete açılması Hacıbektaş Müze Müdürlüğü’nce sağlanmaktadır.
Türbe, duvarlarla çevrili bir bahçe içerisinde yer almaktadır. Bektaş Efendi Türbesi, kitabesine göre, Osmanlı Dönemi’nde yapılmıştır. Hacı Bektaş Veli Dergahı’nda yer alan Balım Sultan Türbesi ile mimari bakımdan oldukça benzer özellikler taşıyan türbenin kitabesinde;
“Bina-i Haza eş-Şeyh Merhum Bektaş bin Mahmud an evlad-ı el-Hacı Bektaş el-Horasani İsneyn aşr ve elf 1012”(M.1603) yazmaktadır. Kitabeye göre, türbe Miladi 1603 yılında yapılmıştır. Duvarlardaki süslemelerde, süslemeyi yapanın adı ve tarihi de yazılıdır; “Amel-i Yuvan Kepekçi oğlu Nevşehri 1323” Miladi 1905. Bundan başka türbenin Cemalettin Efendi tarafından tamir ettirildiğine dair ve 16 Şubat 1324, Eylül 1322 tarihli bir yazı vardır.
Anıtsal bir görünüme sahip olan türbenin yapımında kesme taşlar kullanılmıştır. İç mekânda ise 1970’li yıllarda türbe duvarlarına kalem işi geometrik ve bitkisel motifler nakşedilmiştir. Yapı kare planlı bir giriş ile Bektaş Efendi’nin sandukasının yer aldığı türbe kısmından oluşmaktadır.
Türbe bölümünün girişi yuvarlak kemerli olarak tasarlanmıştır. Üst örtüsü, içten tromplarla geçişlerin sağlandığı kubbe, dıştan ise külah şeklindedir. Türbe bölümünün kuzey güney ve batı cephe duvarlarında yuvarlak kemerli nişler içerisinde küçük birer pencere bulunmaktadır. Kubbe ve duvarlarda bitkisel motiflerle bezenmiş kalem işi süslemeler ve tromp geçişlerinde ise yıldız motifli süslemeler yer almaktadır. Kubbe duvarında ve karşılıklı gelmek üzere dört tane yazı vardır. Bunlardan birincisinde; “Allah Celli Celali Hü”, ikincisinde; “Muhammet Aleyhüsselam”, üçüncüsünde; “Ali radüyallahu Fatımetü Zehra Raduyallahu anha” ve dördüncüsünde; “Raduyallahu an” yazmaktadır.
Türbenin bahçesinde Hüseyn-i taçlı bir mezar vardır. Mezar kitabesinde; “Hazreti Bektaş Efendi Türbesinde bir zaman eyledim hizmet, budur ancak bana ahirette za…(okunmuyor) sağlığımda kabrimi kurbinde tertip eyledim. Terki can etsem dahi ayrılmayı etmem murat. Okuyanlar lütfile desin mezarının taşını ede yarab sen bu derviş Salihi rahmetle şad.. Sene” (tarih?) yazılıdır.
Bektaş Efendi Türbesi’ni ziyaret etmek için Hacıbektaş Müzesi Müdürlüğü’ne başvurursanız, bir personel eşliğinde size türbeyi gezdirebilirler!