1978 yılında İstanbul’da doğdu. Aslen Hacıbektaşlıdır. Mersin Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nü yüksek derece ile bitirdi. 2006 yılında Hacı Bektaş Veli Müzesi’nde Arkeolog olarak göreve başladı. 2013 yılında Ahi Evran Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’nde Yüksek Lisansını tamamladı. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından birçok yüzey araştırması ve kazı çalışmasında Bakanlık Temsilcisi olarak görevlendirildi. SÜMER, Hacı Bektaş Veli Anma Törenleri ve Kültür Sanat Etkinlikleri’nin düzenlenmesinde 2007 yılından itibaren Hacıbektaş Belediyesi Anma Kurulu’nda görev almaktadır.

Taylan SÜMER, Hacı Bektaş Veli Müzesi, Hacıbektaş Arkeoloji ve Etnografya Müzesi ile Kadıncık Ana Evi ve Bektaş Efendi Türbesi’nin restorasyon ve bakım-onarım çalışmaları ile teşhir-tanzim çalışmalarında 2008 yılından itibaren aktif olarak yer aldı. SÜMER, bunun yanı sıra Hacıbektaş kültürü ve Hacı Bektaş Veli Dergahı hakkında naçizane bildiklerini uzun yıllar boyunca Hacıbektaşlılara ve Hacıbektaş’a gelen canlara anlatıyor; bir yerde rehberlik hizmeti yapıyor.

2018 yılında Necdet AKPINARLI ile birlikte HAYAD Derneği‘ni (Hacıbektaş Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma ve Yaşatma Derneği) kurdu. Dernek olarak “Hacıbektaş Yel Değirmeni” projesinin hayata geçirilmesi çalışmasında yer aldı ve tarihi yel değirmeninin restorasyonunun tamamlanmasında ve turizme kazandırılmasında önemli rol oynadı. Bununla birlikte Hacıbektaş Yel Değirmeni konulu bilimsel bir makale kaleme aldı; makale, Arkeoloji ve Sanat Dergisi’nin 158. sayısında yayınlandı.

Mustafa Kemal Atatürk’ün Hacıbektaş’a Gelişinin 100. Yılı anısına (2019 yılında), Cumhuriyetimizin 100. Yılı anısına (2023 yılında) ve 16 Ağustos Hacı Bektaş Veli Anma ve Kültür Sanat Etkinlikleri’nin 60. Yılı anısına (2024 yılında) hatıra pulları tasarladı. Amatör olarak fotoğrafçılıkla ilgilenen Taylan SÜMER’in bazı fotoğrafları, ulusal fotoğraf dergilerinde yayınlandı.

SÜMER, 2022 yılında Hacı Bektaş Veli Müzesi’nin Kiler Evi’nde “Fotoğraflarla Hacıbektaş” konulu kalıcı fotoğraf sergisi açtı. Aynı yıl Hacıbektaş’ın ilk özel müzesi olan Nilgün&Sırrı Bektaş Müzesi ve Sanat Evi’nde sergileme ve teşhir tanzim çalışmaları için bir proje hazırlamaya başladı.

SÜMER, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Vakfı Bilim ve Danışma Kurulu üyesidir. Halen Hacı Bektaş Veli Müzesi’nde Arkeolog olarak görev yapmaya devam etmektedir.